دیابت بارداری

در دیابت بارداری درجات مختلفی از عدم تحمل کربوهیدرات یاقند  است که اولین بار در دوران بارداری شروع یا تشخیص داده می شود.

دیابت بارداری در 5-6درصد از بارداریها اتفاق می افتد.50 درصد ای افراد طی 20 سال دچار دیابت میشوند.

احتمال دیابت بارداری در شرایط زیر افزایش می یابد:

چاقی مفرط

سابقه دیابت بارداری در بارداری قبلی

سابقه نوزاد بالای 4 کیلوگرم در زایمان قبلی

سابقه خانوادگی دیابت در فامیل درجه یک

سابقه اختلال تحمل گلوکز یا دفع قند در ادرار

سقطهای مکرر غیر قابل توجیه

غربالگری و تشخیص:

در افراد پرخطر از نظر دیابت بارداری شامل تمام افرادی که چاقی مفرط دارند ، سابقه دیابت در فامیل درجه یک، سابقه اختلال تحمل قند یا دفع قند در ادرار و سابقه تولد نوزاد بالای 4 کیلو و زایمان سخت داشته اند ،باید در ابتدای بارداری تست تحمل قند انجام شود و در صورت نرمال بودن ، تست در 24-28 هفته بارداری تکرار می شود.

در افراد کم خطر از نظر دیابت بارداری نیازی به انجام تست تحمل قند در ابتدای بارداری نیست و فقط تست غربالگری بصورت چک قند خون بعد از دریافت محلول قندی در 24-28 هفته انجام می شود.

این تستهای غربالگری توسط تستهای تشخیصی قطعی باید تایید شوند تا تشخیص دیابت بارداری مسجل شود.

عوارض مادری دیابت بارداری:

در دیابت بارداری وزن گیری بیش از حد در دوران بارداری وجود دارد و این عامل به خودی خود سبب افزایش احتمال ماکروزومی در جنین یا وزن بالای جنین می شود. احتمال فشارخون بارداری و مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی افزایش می یابد.همچنین احتمال سزارین بعلت عوارض احتمالی جنینی و ماکروزومی یا وزن بالای جنین و احتمال عدم پیشرفت زایمان افزایش دارد. در افراد مبتلا بعلت چاقی مفرط و ضعف سیستم ایمنی احتمال عفونت زخم بعداز جراحی و عفونتهای نفاسی افزایش دارد.

عوارض جنینی دیابت بارداری:

در صورت عدم کنترل قند در مادر باردار و افزایش قند خون مادر،میزان قند و به دنبال آن انسولین در جنین افزایش یافته و باعث افزایش رشد بیش از حد جنین و وزن بالای نوزاد حین تولد میشود . در این شرایط احتمال عدم پیشرفت زایمان و گیر کردن جنین در کانال زایمانی  واحتمال نیاز به انجام سزارین افزایش می یابد.

در مادران با قند ناشتای بالای 105 احتمال خطر مرگ داخل رحمی جنین در 8-4 هفته آخر بارداری افزایش دارد.

پس از تولد هم احتمال افت قند خون نوزاد و افت میزان کلسیم خون نوزاد به ویژه در موارد دیابت کنترل نشده مادر وجود دارد.

درمان دیابت بارداری:

در ابتدا رژیم غذایی برای کنترل قند باید رعایت شود. در صورتی که علیرغم رعایت رژیم غذایی همچنان قند ناشتا وبعد از غذا کنترل نشود،نیاز به درمان دارویی خواهد بود. گرچه اخیرا از درمانهای دارویی خوراکی هم استفاده می شود، ولی بهترین نتایج درمانی با استفاده از انسولین به دست می آید.

فعالیتهای ورزشی بصورت مقاومتی در کنترل بهینه قند و کاهش تیاز به انسولین موثرند.

در موارد درمان با انسولین ، زایمان در 38 هفته انجام می شود.در موارد کنترل شده با رژیم نیاز به انجام زایمان زودتر از موعد نیست.

در افراد دارای دیابت بارداری باکنترل ضعیف از 34 هفته به صورت منظم انجام تستهای سلامت جنین شامل نوار قلب جنین و سونوگرافی بیوفیزیکال تا زمان زایمان ضروری است.

در این افراد تنها موردی که لزوما باید سزارین انجام شود در موارد وزن بالای 4.5کیلوگرم در تخمین وزن جنین است.

چکاپ بعد از زایمان:

بدلیل اینکه 50% این افراد طی 20 سال آینده مبتلا به دیابت می شوند، لازم است پس از زایمان فالوآپ طولانی انجام شود.در موارد زیر چک قند خون لازم است:

چک قند خون 3-1 روز بعد از زایمان، 12-6 هفته بعد،یکسال بعد و سپس هر سال و نیز قبل از اقدام به بارداری بعدی

کاهش وزنو تغییر سبک زندگی در افرادی که سابقه دیابت بارداری داشته اند به کاهش احتمال ابتلا به دیابت و کاهش احتمال تکرار دیابت بارداری در آینده کمک میکند.

روش پیشگیری از بارداری:

این افراد پس از زایمان می توانند بصورت بی خطر ازقرصهای ترکیبی هورمونی با دوز کم استفاده کنند.

ولی اگر همزمان چاقی افزایش فشار خون یا افزایش چربی خون داشته باشند،بدلیل اینکه مصرف قرصهای هورمونی دراین افراد احتمال عوارض قلبی عروقی بالایی دارد، استفاده از دستگاههای پیشگیری داخل رحمی ( IUD) توصیه می شود .