کورتاژ تشخیصی

کورتاژ تشخیصی یا نمونه برداری رحم، یک عمل جراحی می باشد که جنبه درمانی یا تشخیصی دارد. عمل کورتاژ تشخیصی رحم در حقیقت روشی برای نمونه برداری از رحم محسوب می شود. همانطور که اسم آن نیز مشخص است، این عمل جراحی برای بررسی مشکلات رحم، تشخیص بیماری های رحم یا سقط جنین مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه مقاله با چگونگی انجام عمل و عوارض آن و افرادی که نیاز به انجام این عمل دارند آشنا خواهید شد.

کورتاژ تشخیصی چیست؟

عمل کورتاژ تشخیصی یکی از روش های جراحی است که امروزه به منظور تشخیص و درمان خونریزی های غیر طبیعی با منشا رحم یا در موارد شک به پولیپ یا ضایعات داخل رحمی انجام می شود. در این روش از بافت دیواره رحم یا اندومتر نمونه گیری می شود تا در آمایشگاه از نظر سلولی بررسی شود و در صورت هرگونه تغییر سلولی تشخیص سریع داده شود. عمل کورتاژ تشخیصی ممکن است همراه با عمل هیستروسکوپی نیز انجام شود. در روش هیستروسکوپی با استفاده از یک دوربین در ابتدا تمام حفره رحم رویت شده و از مناطق مشکوک نمونه گیری انجام می شود.

موارد نیازمند عمل کورتاژ تشخیصی

• هنگام بروز خونریزی های غیر طبیعی از رحم (البته سن و نوع خونریزی ها و نتایج سونوگرافی در این موارد بسیار تعیین کننده است )
• در موارد شک به باقی ماندن جفت در رحم بدنبال زایمان و سقط
• پولیپ و فیبروم هی رحمی
• شک به سرطان یا ضایعات پیش سرطانی رحم
• افزایش ضخامت غیر طبیعی رحم (این مورد هم بسته به سن و شرح حال بیمار متفاوت است )
• خونریزی بعد از یائسگی
• در هر موردی که نیاز به نمونه برداری از رحم باشد و عمل بیوپسی در مطب امکانپذیر نباشد.

انواع کورتاژ

ممکن است به دلایلی متفاوتی به کورتاژ نیاز داشته باشید. این عمل به دلایل زیر انجام می شود که شامل:

1- خارج کردن بافت های جفت در داخل رحم در طول یا بعد از سقط جنین. این عمل از عفونت و یا خونریزی شدید پیشگیری می کند.

2- تشخیص یا درمان خونریزی غیر طبیعی رحم. کورتاژ به تشخیص و یا درمان بیماری های رشد همچون فیبروم، پولیپ، عدم تعادل هورمونی یا سرطان رحم کمک فراوانی می کند.

 

چرا عمل کورتاژ صورت می گیرد؟

علت عمل کورتاژ تشخیصی ممکن است تشخیص یا درمان بیماری ها و مشکلات رحم باشد. موارد استفاده از عمل کورتاژ تشخیصی شامل:

•  در خونریزی های غیرطبیعی رحم همچون خونریزی در یائسگی، خونریزی شدید در عادت ماهیانه، لکه بینی و خونریزی در وسط سیکل ماهیانه، خونریزی های غیر طبیعی از رحم، قاعدگی نامنظم از این روش برای تشخیص علت ناهنجاری و مشکل استفاده می شود.
• در موارد لازم از این عمل برای سقط جنین استفاده می شود. در چنین مواردی کورتاژ جنبه درمانی دارد.
• ممکن است بعد از سقط جنین یا زایمان، لازم باشد بقایای بارداری از داخل رحم خارج شود. در چنین مواردی عمل کورتاژ توسط پزشک متخصص توصیه می شود. در حقیقت کورتاژ در چنین مواردی جنبه درمانی دارد نه جنبه تشخیصی.
•  بررسی اختلالات رحم همچون پولیپ، انواع فیبروم رحمی یا سرطان دهانه رحم
• خارج کردن پولیپ های کوچک از رحم: در چنین مواردی کورتاژ جنبه درمانی دارد.
• تشخیص بافت هایی که به خاطر بیماری های مقاربتی ایجاد شده اند، همچون زگیل تناسلی
•  در صورتی که به هر دلیلی بیوپسی یا همان نمونه برداری از بافت ها امکان پذیر نباشد، پزشک از کورتاژ برای نمونه برداری از رحم استفاده می کند.

 

عمل کورتاژ تشخیصی چگونه انجام می شود؟

این جراحی در محیط استریل و در بیمارستان یا مطب پزشک متخصص صورت می گیرد. مدت زمان عمل کورتاژ تشخیصی رحم 20 الی 30 دقیقه است. برای این جراحی با توجه به وضعیت بیمار و نوع بیماری ممکن است از بیهوشی عمومی یا بیهوشی نخاعی (اسپاینال) یا حتی گاهی بی حسی موضعی برای دهانه رحم استفاده شود. بعد از بیهوشی، میله هایی با قطرهای متفاوت وارد رحم می شوند تا دهانه رحم را باز کنند.

بعد از باز شدن دهانه رحم، پزشک متخصص با استفاده از ابزاری به نام کورت، دیواره رحم را می تراشد و نمونه برداری از رحم را انجام می دهد. نمونه های بدست آمده از این طریق، برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شوند. بیمار چند ساعت بعد از عمل تحت نظر قرار می گیرد. چنانچه مشکلی وجود نداشته باشد، پزشک او را مرخص می کند. به علاوه، پزشک متخصص برای پیشگیری از بروز عفونت بعد از عمل کورتا ، آنتی بیوتیک هایی را برایتان تجویز خواهد کرد که حتما طبق دستور پزشک متخصص باید آنها را مورد استفاده قرار دهید.

 

دوره نقاهت عمل کورتاژ تشخیصی چقدر طول می کشد؟

این عمل جزو اعمال سرپایی است. اغلب با بیهوشی مختصر یا در موارد خاص بیحسی از کمر و طی 10 تا 15 دقیقه انجام می شود .و بجز افرادی که سن بالا دارند یا سابقه بیماری  قلبی و فشار خون هستند،پس از چند ساعت از عمل قابل ترخیص هستند. این روش بصورت بسته و از داخل واژن انجام شده و هیچ برشی روی شکم یا واژن وجود ندارد. قبل ازانجام کورتاژتشخیصی هرگونه عفونت واژینال باید درمان شود و ترجیحا قبل از عمل نمونه گیری پاپ اسمیر انجام شده باشد .مانند سایر اعمال جراحی که در اتاق عمل انجام می شود ، نیاز به انجام آزمایش خون و براساس شرایط فرد مشاوره های قبل از عمل می باشد.همچنین قبل از عمل نیاز به ناشتایی حداقل 6 ساعته دارد.

بعد از ترخیص ممکن است مختصر دردهای اسپاسمی رحم وزیر شکم مشابه دردهای قاعدگی وجود داشته باشد که با استفاده از مسکن و کیسه آب گرم قابل کنترل است این دردها نهایت طی یکی دو روزبرطرف شده و البته مانع انجام فعالیتهای روزمره فرد نمی شود این به آن معناست که بیمار از روز بعد از عمل می تواند در محل کارهم حاضر شود و نیاز به مراقبت بعد از عمل ندارد البته تا یک هفته انجام نزدیکی و استفاده از تامپون و کاپ قاعدگی مجاز نمی باشد ولی استحمام بلامانع است. دوره نقاهت فرد بعد از عمل کورتاژ 2 الی 3 روز است. بعد از طی این مدت می توانید به راحتی کارهای عادی و روزمره خود را انجام دهید. برای مراقبت های عمل کورتاژ تشخیصی در دوره نقاهت باید نکات زیر را حتما رعایت کنید که شامل:

• مصرف منظم داروهای تجویز شده را فراموش نکنید. این داروها برای پیشگیری از بروز عفونت و یا کاهش درد شما تجویز شده اند.
• تا پایان دوره نقاهت نباید رانندگی کنید.
• به مدت یک هفته نباید کارهای سنگین یا فعالیت های ورزشی شدید انجام دهید.
• نباید دوچرخه سواری کنید. چرا که به رحم شما فشار زیادی وارد می کند.
• از تامپون یا دوش واژینال نباید استفاده کنید. به صورت کلی، تا خوب شدن رحم هیچ چیزی نباید وارد آن شود، به این دلیل که ورود تامپون یا هر چیز دیگری به رحم موجب بروز عفونت واژن می شود.
• در صورتی که حالت تهوع دارید از غذاهای کم چرب استفاده کنید.
• تا پایان دوران نقاهت نباید دوش بگیرید، به استخر بروید یا در وان بمانید.
• تا زمانی که کاملا بهبود نیافته اید، از برقراری رابطه جنسی اجتناب کنید. به این دلیل که عمل کورتاژ، رحم را مستعد عفونت می کند. بنابراین تا بهبودی رحم نباید هیچ چیزی وارد رحم شود. حداقل تا یک هفته بعد از عمل نباید رابطه جنسی داشته باشید.

 

چه کسانی نباید کورتاژ تشخیصی انجام دهند؟

همه خانم ها نمی توانند عمل کورتاژ را انجام دهند. موارد منع انجام عمل کورتاژ تشخیصی شامل :

• زنان باردار به هیچ وجه اجازه انجام کورتاژ تشخیصی ندارند. به این دلیل که این عمل به جنین آنها آسیب جدی وارد می کند.
• در صورتی که پزشک نتواند سوراخ دهانه رحم را مشاهده کند، نباید کورتاژ انجام شود.
• در صورت مسدود بودن دهانه واژن نمی توانید عمل کورتاژ را انجام دهید. مسدود بودن دهانه رحم ممکن است به خاطر وجود ضایعه مسدود کننده ای در دهانه رحم اتفاق بیفتد.
• وجود عفونت واژن و لگن: در چنین مواردی ابتدا باید عفونت را درمان کنید، سپس پزشک به شما اجازه کورتاژ خواهد داد.
• تنگ بودن بیش از حد دهانه رحم یا آندومتر (پوشش داخلی دیواره رحم)
• افراد مبتلا به آرتروز مفصلی شدید یا بیماری های خاص
• چنانچه ناهنجاری هایی در رحم یا دهانه رحم وجود داشته باشد، نمی توانید کورتاژ کنید، به این دلیل که این ناهنجاری ها عمل کورتاژ را پیچیده خواهند کرد.

 

عمل کورتاژ تشخیصی رحم چه عوارضی برای افراد دارد؟

عمل کورتاژ تشخیصی نیز همچون هر عمل دیگری با بعضی از عوارض احتمالی همراه است. بندرت امکان عفونت رحمی و تب در صورت عدم رعایت صحیح بهداشت وجود دارد. پارگی و سوراخ شدن رحم از عوارض احتمالی کورتاژ تشخیصی است این مورد بیشتر در افرادی با دیواره ضعیف رحم خصوصا در افراد مسن و یائسه یا در افرادی که از قبل عفونت رحمی شدید داشته اند مانند موارد عفونت به علت بقایای جفتی پس از سقط امکانپذیر است. از دیگر عوارض بعد از عمل کورتاژ تشخیصی رحم عبارت است از:

1. لکه بینی یا خونریزی خفیف : تا چند روز بعد از عمل ممکن است لکه بینی یا خونریزی خفیفی داشته باشید که طبیعی می باشد.
2. درد و دل پیچه : بعد از کورتاژ، بیشتر افراد درد خفیفی احساس می کنند یا دل پیچه دارند که این موارد نرمال است. می توانید برای از بین بردن این عوارض از قرص های مسکن که پزشک متخصص برایتان تجویز کرده است، استفاده کنید.
3. پریود نشدن: بعد از عمل کورتاژ، مدتی طول می کشد تا لایه مخاطی در دیواره‌ی داخلی رحم تشکیل شود. به همین دلیل زمان می برد تا دوباره پریود شوید. بنابراین اگر بعد از عمل کورتاژ پریود نشده اید و به تاخیر افتاده است، نگران نباشید.
4. عفونت : بعد از عمل کورتاژ تشخیصی رحم، احتمال بروز عفونت وجود دارد. چنانچه علائمی همچون تب، ترشحات چرکی واژن، ترشحات بد بو از واژن یا درد شدید شکم را مشاهده کردید، هر چه سریعتر به پزشک خود مراجعه کنید.
5. قاعدگی نامنظم: اگر به جز اولین پریود بعد از عمل، در پریودهای بعدی نیز سیکل ماهانه شما نامنظم بود و قاعدگی نامنظم را تجربه کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
6. سندرم آشرمن یا چسبندگی داخلی رحم: این سندرم به ندرت بعد از عمل کورتاژ تشخیصی در افراد مشاهده می شود. به خاطر نمونه برداری و دستکاری که در رحم انجام گرفته، ممکن است چسبندگی هایی در داخل رحم ایجاد شود. به این چسبندگی های داخلی، سندرم آشرمن می گویند. این سندرم می تواند موجب نازایی شود.
7. حال بد: وجود حالت تهوع، استفراغ، ضعف و یا احساس خواب آلودگی، همگی از عوارض بیهوشی عمومی هستند. در کسانی که بیهوشی نخاعی انجام می دهند، این حالت ها مشاهده نمی شود یا کمتر بروز می کند.
8. سوراخ شدن رحم یا پارگی دهانه رحم: در برخی از موارد ممکن است بعد از عمل کورتاژ، سوراخ یا پارگی در رحم ایجاد شود. برای پیشگیری از بروز چنین عوارضی بهتر است برای کورتاژ تشخیصی رحم خود به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید.
9. مشکلات ادراری: چنانچه با این مورد مواجه شده اید، باید سریعتر به پزشک متخصص خود اطلاع دهید.
10. خونریزی شدید از واژن: در این صورت باید فورا به پزشک خود مراجعه کنید.