زایمان فیزیولوژیک نوعی زایمان طبیعی است همانطور که همه ما می دانیم از ابتدای شروع بارداری، بدن با ترشح هورمون‌های متفاوت، خود را برای یک زایمان طبیعی آماده می‌کند.این هورمون‌ها روی عضلاتی مثل عضلات لگن، کمر و شکم اثر می‌گذارد تا شما بتوانید بدون دخالت دارو در پایان بارداری با شروع دردهای زایمانی فرزند خود را به دنیا آورید.
زایمان طبیعی بدون درد چیست؟
در زایمان طبیعی، پزشک یا با تزریق دارو، روند زایمان را کنترل می‌کند یا ممکن است از روش‌های کاهش درد مثل دارو، گاز بیدردی،بیحسی اپیدورال استفاده کند.
زایمان فیزیولوژیک چیست؟
زایمان فیزیولوژیک در واقع همان زایمان طبیعی است که بدون استفاده از آمپول فشار یا دیگر داروها انجام می‌شود.در زایمان فیزیولوژیک پزشک زنان و زایمان و ماما هیچ دارویی به شما تزریق نمی‌کنند و دخالتی در روند زایمان ندارند. فقط شما را تحت نظر قرار می‌دهند و شما با طی کردن روند زایمان، جنین را به صورت طبیعی به دنیا می‌آورید. مگر اینکه مشکلی در پروسه ی زایمان شما رخ دهد که اقدامات لازم توسط پزشک زنان و ماما انجام می شود.
فواید زایمان فیزیولوژیک
زایمان طبیعی فیزیولوژیک مزایای زیادی دارد که درادامه به مهم ترین آن ها اشاره میکنم :
زمان زایمان : چنانچه خانم بارداری تصمیم می‌گیرد که به صورت فیزیولوژیک زایمان کند، تا پایان ۴۰ یا ۴۱ هفته صبر می‌کند. انجام زایمان در هفته‌های آخر بارداری یعنی هفته ی 39 و 40، سبب می‌شود که جنین کاملا رشد کند و بعد از زایمان نیازی به مراقبت‌های ویژه نداشته باشد. همچنین در هفته‌های پایانی، مغز جنین کاملا رشد می کند.
بهبود سریع‌تر : دهانه رحم و واژن بسیاری از بانوانی که به صورت فیزیولوژیک زایمان می‌کنند، شکافی برنمی‌دارد و نیازی به بخیه ندارد. همچنین معمولا در زایمان فیزیولوژیک پرینه پاره نمی‌شود. اما زمانی که پزشک یا ماما، پرینه را برش می‌دهند، بعد از زایمان این ناحیه را بخیه می‌زنند که احتمال عفونت و خونریزی بعد از زایمان را افزایش میدهد.
کاهش عوارض ناشی از دارو : داروهایی که هنگام زایمان برای سرعت بخشیدن به روند زایمان تزریق می‌شود، ممکن است در صورت بروز عارضه با افزایش غیر طبیعی انقباضات رحمی، اکسیژن رسانی به جنین را با مشکل مواجه کنند و سبب سزارین های اورژانسی شود. همچنین این داروها، احتمال خونریزی شدید مادر بعد از زایمان و احتباس ادرار در مثانه را نیز افزایش میدهد.
نکته قابل توجه این است که اگر مقدار دارویی که به شما تزریق می‌شود، انقباضات رحم را بیش از اندازه افزایش دهد، احتمال پارگی رحم و کنده شدن زودهنگام جفت نیز بیشتر خواهد شد.
نکته ی مهم این است که زایمان طبیعی فیزیولوژیک برای تمام افراد قابل انجام نیست و در موارد بسیاری نیاز به اقدامات کمکی از سوی پزشک هست.
انجام زایمان فیزیولوژیک برای چه افرادی ممنوع است؟
به صورت کلی اگر امکان زایمان طبیعی واژینال وجود نداشته باشد، زایمان طبیعی فیزیولوژیک را نیز نمی‌توان انجام داد.به علاوه در مواردی که مادر به القای زایمان احتیاج داشته باشد، نیز زایمان فیزیولوژیک صورت نمی‌گیرد.همچنین در صورت وجود هر کدام از موارد زیر، زایمان فیزیولوژیک صورت نمی گیرد که عبارتند از:
- ابتلا به پره اکلامپسی
- پرولاپس بند ناف
- خونریزی شدید مادر
- تبخال تناسلی
- بارداری سه قلو و یا بیشتر
- بیماری قلبی و یا ریوی مادر
- اختلالات رشد جنین
- قرارگیری غیر طبیعی جنین
- اختلالات لانه گزینی همچون جفت چسبنده یا جفت سرراهی
بیشتر بخوانید : زایمان زودرس
چگونه می توان درد زایمان فیزیولوژیک را کاهش داد؟
زایمان طبیعی فیزیولوژیک نیز مانند زایمان طبیعی واژینال با دردهایی همراه است.برای کاهش درد زایمان فیزیولوژیک از دارو استفاده نمی‌شود و می‌توان از روش‌های غیردارویی با تاثیرات روحی و روانی، تکنیکهای آرامش بخشی و ریلکسیشن، رایحه درمانی و حدکات نرمشی درد زایمان فیزیولوژیک را کاهش می دهند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
– آماده کردن شرایط روانی مادر :
این آماده سازی از قبل از بارداری باید شروع شود و در طی بارداری در کلاسهای آمادگی زایمان آموزش های لازم داده شود.پرسنل زایشگاه و یا ماما در ابتدا خود را به زن باردار معرفی و سعی می‌كنند یک جو آرام را به وجود آورند. این آشنایی سبب ایجاد اعتماد زن باردار به ماما می‌شود.
– حضور یک همراه حمایت کننده در كنار مادر :
برخی از بیمارستان‌ها این امکان را می‌دهند که همسر یا یکی از همراهان شما هنگام زایمان حضور داشته باشند.قابل ذکر است که همراه بیار در اتاق زایمان هم باید از قبل آموزش های لازم را دیده باشد تا بتواند به مادر در شرایط ضروری کمک کند. موارد زیادی دیده شده که همراهان بدون اطلاع و آموزش ندیده، سبب ایجاد مشکلات بیشتر از نظر روحی برای مادر می شوند یا در امر درمان دخالتهای غیر ضروری می کنند. همچنین مامای همراه نیز می‌تواند هنگام زایمان شما را همراهی کند.
– وضعیت قرارگیری مادر در روند دردهای زایمان :
برای کاهش درد می‌توان وضعیتهای مادر را تغییر داد. این وضعیتها را در کلاسهای آمادگی زایمان می توانید به خوبی آموزش ببینید. مادر باردار می‌تواند به شکل‌های زیر قرار بگیرد:
- حالت نشسته: به صورت برعکس روی صندلی بنشینید و پاها را از قسمت زانو به جلو بیاورید. از مامای همراه بخواهید که پشتتان را ماساژ دهد.
- حالت سجده: هنگامی که دهانه رحم کامل باز نشده است، طوری روی پا هایتان بنشینید كه زانوها و سر شما پایین قرار بگیرد و در وضعیتی مشابه سجده قرار بگیرید.
- حالت خوابیده: خوابیدن به پهلوی چپ، بهترین وضعیت در طول زایمان محسوب می شود و خون رسانی به جنین بهتر صورت می گیرد. در این حالت می‌توان زیر سر و زانوی خود بالش قرار دهید تا احساس آرامش کنید.
– ماساژ : ماساژ یک روش شگفت انگیز در كاهش درد است که توسط همسر و یا مامای همراه انجام می‌شود. می‌توان ماساژ را با مقدار کمی پودر تالک و یا روغن گیاهی انجام داد. ماساژ به کاهش درد و آرامش مادر کمک زیادی می‌کند.
– كاربرد گرما : استفاده از پتوهای گرم كننده و كمپرس گرم، وان آب گرم، دوش گرم و یا استفاده از پد گرم و مرطوب می‌تواند در طول زایمان درد را کم کند.
تاثیر گرما این است که جریان خون آن منطقه را زیاد می‌كند و موجب آرامش و راحتی می‌شود. همچنین گرما سبب تسکین درد کمر ناشی از خستگی خواهد شد.
– رایحه درمانی : رایحه درمانی، درمان با بوی خوش است. به این صورت که در این روش از روغن‌ها یا عصاره های گیاهان استفاده می‌شود. اسطوخودوس، زاج و بركاموت برای آرامش مادر استفاده می‌شود. همچنین می‌توان چند قطره از آن را درون یک وان آب گرم ریخت یا در دستگاه بخور بریزید تا محیط اتاق بیمار مرطوب و معطر شود. رایحه ی این گیاهان با تحریک نوروترنسمیترهای عصبی سبب ترشح سروتونین و اثرات آرامبخشی می شوند
– موزیک : موسیقی ضبط شده و یا زنده، ریتم تنفسی را آرام می‌کند و طی زایمان آرامش بیشتری را برای مادر ایجاد خواهد کرد. در نتیجه اضطراب، استرس و درد را كم می کند. از موزیکهای آرام یا هر موزیک مورد علاقه ی مادر می توان استفاده کرد. هر موزیک یا فیلمی که همراه با موسیقی باشد و مادر از آن لذت ببرد می توان استفاده کرد. حتی ممکن است فیلم عروسی یا فیلم تولد نوزاد قبلی شما برایتان آرام بخش و شادی آور باشد، برای کاهش احساس دردهایتان می توانید از آنها استفاده کنید.
– تكنیک‌های تنفسی : تکنیک های تنفسی شامل تنفس آرام، تنفس گام به گام متغیر، تنفس گام به گام الگویی یا اصلاح شده است.این تکنیک‌ها معمولا در کلاسهای آمادگی زایمان آموزش داده می‌شود.این نوع تكنیک‌ها موجب اکسیژن رسانی بهتر به مادر می شود و میزان اکسیژن ورودی به جنین و رحم افزایش می یابد. هر چه اکسیژن بیشتر دریافت کنید میزان اسید لاکتیک تولید شده کمتر شده و شدت درد کمتری هم احساس خواهید کرد.
– آب درمانی : آب درمانی شامل وان حمام و جکوزی است كه در آنها از آب گرم استفاده می‌شود. در برخی بیمارستان‌ها از یک وان آب با هوای فشرده استفاده می‌شود که موجب كاهش تولید آدرنالین و در نتیجه کم شدن اضطراب و ناراحتی زنان می‌شود و با افزایش سطح اكسی توسین و اندورفین موجب تحریک انقباضات رحمی و كاهش احساس درد خواهد شد.
– روش لاماز : در روش لاماز خانم‌ها به جای اینکه داد و فریاد كنند و كنترل دردشان را از دست بدهند، با شل كردن عضلات و الگوهای تنفسی، انقباضات رحمی را ضعیف جلوه می‌دهند. این کار شامل تمرکز روی یک نقطه مركزی مانند تابلوی مورد علاقه و زیبایی است.این تمركز موجب می‌شود كه راه‌های عصبی مشغول شوند و به درد پاسخ ندهند.هنگام انجام این روش، زن باردار یاد می‌گیرد هنگامی که یک گروه از عضلات خود را منقبض می‌كند، عضلات دیگر را شل کند.
– روش برادلی : روش برادلی، معمولا زایمان به وسیله حمایت همسر گفته می‌شود و بر اساس مشاهداتی ابداع شده كه روی رفتار حیوانات دیده شده است. در این روش روی به كار بردن هماهنگ بدن، استفاده از كنترل تنفسی، تنفس شکمی و تشویق به شل کردن عمومی بدن تاکید می‌شود و شوهر، نقش فعالی را در كمک كردن به همسر باردارش برای شل كردن عضلات بدن و استفاده صحیح از تكنیک‌های تنفسی را بر عهده می‌گیرد.
بیشتر بخوانید : لابیاپلاستی (عمل زیبایی واژن) چیست؟
پوزیشن یا وضعیتهای قرارگیری
به طور کلی یک پوزیشن صد در صد ایده آل برای زایمان وجود ندارد و هر خانمی ممکن است در یک وضعیت خاص احساس آرامش بیشتری کرده و درد کمتری احساس کند، اما در ادامه مطلب قصد داریم شما را با تعدادی از پوزیشن های مطلوب که معمولا برای اغلب خانم ها موثر است، آشنا کنیم. ممکن است در هر مرحله از زایمان لازم باشد از یکی از وضعیت های زیر استفاده کنید. بهتر است قبل از شروع زایمان این پوزیشنها رو تمرین کرده باشید تا موقع شروع دردها آمادگی کامل داشته باشید. این پوزیشن ها در کلاسهای آمادگی زایمان به شما آموزش داده می شود.
1. در طول فرایند زایمان انجام حرکات ریتمیک می تواند آرامش بخش باشد. برای اجرای این حرکت روی لبه یک صندلی محکم، توپ درمانی یا تخت زایمان بنشینید. اگر از صندلی استفاده می کنید، یک نفر باید جلوی پای شما نشسته و زانو های شما را نگه دارد. فشاری که در این حالت به زانو ها وارد می شود در رفع کمر درد موقع زایمان مؤثر است.
2. در مراحل اولیه زایمان، ایستادن یا راه رفتن باعث تسریع روند زایمان می شود.اگر نیاز نیست که تحت مانیتورینگ مداوم قلب جنین باشید ،راه رفتن انتخاب مناسبی برای کاهش احساس درد و کمک به پروسه پیشرفت زایمان است. با شروع انقباض ها، دست هایتان را دور گردن همسرتان حلقه کنید و به آرامی راه بروید یا از او بخواهید که شما را به آرامی تکان دهد. علاوه بر این در این حالت او می تواند کمرتان را برای کاهش درد ماساژ دهد.
3. اگر کمرتان در طول زایمان بیش از حد درد گرفت، به پشت روی صندلی بنشینید و بدنتان را به جلو خم کنید تا درد کمتر شود.
4. حرکت لانژ به پایین آمدن و خروج راحت تر نوزاد از کانال زایمان کمک می کند. برای انجام این حرکت باید بایستید و یک پای خود را روی صندلی قرار دهید. بعضی از خانم ها در هنگام اجرای این حرکت به سمت جلو خم می شوند تا دردشان کمتر شود. اگر صندلی یا تکیه گاهی در دسترس نبود، یکی از پاها را جلوتر از پای دیگر قرار داده و روی آن خم شوید و خودتان را نیز به سمت جلو خم کنید.
5. یکی از پوزیشن هایی که به پایینتر آمدن سر جنین در کانال زایمان و همینطور کاهش درد مادر کمک می کند این است که مادر روی توپ بنشیند و با خم کردن خود به جلو لبه ی تخت یا صندلی را نگهدارد و در همین حالت همسر یا مامای همراه پایین کمر را ماساژ دهد و در همین حین مادر حرکات چرخشی لگن انجام دهد.
6. دو زانو نشستن در هنگام شروع دردهای زایمان نیز به خانم ها کمک می کند تا کمتر درد به خصوص درد کمر را حس کنند. البته بهتر است موقع دو زانو نشستن از یک توپ درمانی کمک بگیرید. در این حالت دهانه رحمتان بیشتر و سریع تر باز می شود.
7. وضعیت اسکات در باز شدن دهانه رحم و کمک به خروج راحت تر جنین به شدت مؤثر است. علاوه بر این وقتی زمان زور زدن فرا می رسد، با قرار گرفتن در موقعیت اسکات، درد کمتری را حس کرده و راحت تر می توانید زور بزنید. برای انجام این حرکت از یک صندلی محکم یا لبه تخت کمک گرفته و روی دو پا بنشینید.
8. دو یا سه عدد بالش راحت پشت کمر خود قرار داده و از همسرتان بخواهید که پشت شما قرار بگیرد. با هر بار انقباض، خودتان را به سمت جلو خم کرده و زانوها را به طرف بدنتان بکشید.
9. در وضعیت چهار دست و پا قرار بگیرید. این وضعیت نه تنها درد کمر را کمتر می کند، بلکه باعث می شود جنین راحت تر بچرخد و سریع تر به دنیا بیاید. این حالت در روزهای احد بارداری هم به پایین آمدن سر جنین و ورود سر به لگن کمک می کند. علاوه بر این این وضعیت باعث بهبود اکسیژن رسانی به جنین می شود. اگر دستتان خسته شد، شانه ها را پایین بیاورید تا به زمین نزدیک شوید و سرتان را روی بالش قرار دهید.
10. برای اینکه در پایان مرحله اول زایمان کمی به خودتان استراحت دهید، به پهلو روی تخت یا تشک نرم دراز بکشید. دراز کشیدن روی پهلوی چپ و قرار دادن یک بالش بین دو زانو، به بهبود اکسیژن رسانی به جنین کمک می کند.
۱۱.وضعیت سجده:یکی از بهترین پوزیشن ها وضعیت سجده است به این صورت که مادر کامل به جلو خم شده و دستها را روی چند بالش قرار میدهد ، تعداد بالشها و ارتفاع آن بسته به راحتی مادر است.این وضعیت در شرایطی که سر جنین چرخش کامل در لگن ندارد و به این دلیل نزول سر در کانال زایمان کند شده ،کمک کننده است. همینطور با کاهش فشار بر عضلات پایین کمر، مادر درد کمتری هم احساس می کند.
بدون دیدگاه